Waarom hebben mensen geen staart?

Waarom hebben mensen geen staart?
Vooral omdat onze voorlopers niet wild van boom naar boom slingerden

Waarom hebben wij geen staart, en veel dieren wel? Dat wil Marieke Heijman uit Amsterdam weten. Heeft het soms te maken met het feit dat we rechtop lopen?next question geeft antwoord.

Nee, onze staartloosheid heeft niks te maken met rechtoplopen. Chimpansees, orang-oetans en gorilla’s hebben ook geen staart, maar zij lopen vrijwel altijd rond op vier poten. En mogen we dat botloze flapje van een beer eigenlijk nog wel een staart noemen? De beroemde katten van het eiland Man hebben ook al geen staart. Kikkers ook niet. Net als vleermuizen. En allerlei dieren die wel op twee poten rondlopen hebben toch een staart: een kangaroe bijvoorbeeld en lang geleden de tyrannosaurus rex en de velociraptor.

In het universele bouwplan van vierpotigen zit standaard een staart: een ruggegraat die een aantal wervels doorloopt na de achterpoten. Een erfenis uit zee: de poten van de eerste landkruipers (zo’n 400 miljoen jaar geleden) waren ontstaan uit benige vinnen die niet helemaal achteraan hadden gezeten. Eenmaal op het land bleek de staart nuttig, voor evenwicht, sociale signalering en om vliegen weg te jagen.

De mens heeft geen staart omdat wij afstammen van grote mensapen die zo’n 20 miljoen jaar geleden ontstonden. Deze apen waren te groot om over takken te rennen en van boom tot boom te springen. Ze slingerden traag van tak naar tak. Mensapen, inclusief mensen, hebben daarom armen die ze boven hun hoofd kunnen zwaaien en waaraan ze comfortabel kunnen hangen. Gewone apen zie je dat niet doen, hun schoudergewrichten zijn heel anders. Bij traag lopen en slingeren was die staart niet meer zo nodig. En wat je niet nodig hebt, verdwijnt – meestal.

Het had nog best gekund dat de mensapen een klein staartje hadden overgehouden. Lori’s, klein halfaapjes, klimmen ook traag door de bomen, maar zij hebben nog wel een klein staartje. Misschien had juist de mens nog wel baat gehad bij een staart, voor het evenwicht bij het rennen. Maar toen de mens ontstond was de mensapenstaart allang verdwenen.

Op een klein stompje na, ons stuitje. Dat is gebleven omdat er belangrijke spieren aan zijn gehecht. Eén daarvan gebruik je bij het poepen.