De sluipende privatisering van de staat

De privatisering van overheidstaken neemt nog steeds toe. Er wordt zelfs gesproken over het privatiseren van gevangenissen. Een teken van de feodalisering van de samenleving. Steeds duidelijker begint de moderne westerse samenleving weer
karaktertrekken van de middeleeuwse Europese samenleving te vertonen: een toenemende feodalisering door de te ver doorgeschoten privatisering, resulterend in de geleidelijke ontbinding van de belangrijkste maatschappelijke verworvenheid van de laatste eeuwen: de staat.

Het begon met het uit handen geven van de openbare nutsbedrijven, die niet toevallig in de negentiende eeuw - toen liberalen nog verstandig waren - in gemeenschapshanden waren gebracht. Gas, elektra, posterijen, spoorwegen: de overheid heeft er zijn greep op verloren.

Alleen de nieuwe topmanagers zijn er beter van geworden, de burger is dat niet. De service is, ondanks alle verkooppraatjes die het tegendeel pretenderen, meestal fors verminderd, en met klachten belandt men in een doolhof van call-center-dames die wel heel gewillig luisteren maar altijd eindigen met te zeggen dat zij er helaas niets aan kunnen doen.

Fetish
Omwille van de ideologische fetish van de verlaging van de 'collectieve
lastendruk' is ook de energiesector uit handen gegeven. In het kader van de privatisering is NUON zo eigendom geworden van een Zweeds staatsbedrijf. Gelukkig nog een Zweeds, maar dat gaat nu veranderen: dolenthousiast wil Den Haag zich nu in handen van het Russische Gazprom storten.

Maar achter Gazprom staat feitelijk de Russische staat. En waar we bij
Stockholm in beginsel nog op een fatsoenlijke behandeling kunnen
vertrouwen, zou ik daar in het geval van Moskou niet op durven bouwen. Vraag dat maar aan de Oekraïners: die liggen al langer aan het Russische gasinfuus en het Kremlin heeft niet geschroomd dat politiek uit te buiten. De illusionaire scheiding tussen staatsbelang en ondernemingsbelang die het Westen uitdraagt, kent en hanteert men daar immers niet.

Energie is macht - en met een behendige verdeel-en-heerspolitiek weet Poetin zijn greep op Europa te vergroten: een sluipende uitholling van onze feitelijke souvereiniteit. En van een halve dictatuur zou een serieuze democratie niet op een essentieel terrein afhankelijk moeten willen zijn.

Kortzichtigheid
China, dat evenmin als Rusland voornemens is de eigen staat af te breken, koopt intussen Piraeus en half Portugal op, omdat wij omwille van de fiscale neuroses van Henk & Ingrid niet zélf bij durven springen. Daarmee verwerft Peking precies een zelfde strategische invloed bij ons, als de Europese kolonisatoren een eeuw geleden via Singapore en Shanghai.

Maar de kortzichtigheid van de neoliberale kaste reikt nog verder. In
Nederland wordt nu, naar voorbeeld van Engeland en Amerika - de afgelopen drie decennia steevast ons voorland van idiotie - serieus gesproken over de privatisering van gevangenissen: een letterlijke terugkeer naar de Middeleeuwen. Handhaving van de orde en uitoefening van het strafrecht in al zijn facetten vormen immers van oudsher staatstaak nummer één.

In feodale tijden, toen de staat nog niet bestond, had elke lokale
kasteeleigenaar zijn eigen kerker en beoefende daar op eigen
hedendaags-Afghaanse wijze het eigen recht. Het heeft eeuwen gekost alvorens onze koningen - en dat is hun grootste historische verdienste - er in geslaagd waren door monopolisering van de geweldsuitoefening aan zulke willekeur een einde te maken. In de Schotse hooglanden duurde het nog tot ver in de achttiende eeuw alvorens Londen eindelijk de laatste krijgsheren onderworpen had.

Die beschaving brokkelt nu langzaam af. Het is begonnen met de opmars van de particuliere beveiliging, die in Engeland en Amerika mede tot het fenomeen van de gated communities heeft geleid: privatisering van de openbare ruimte door kleine collectieven van welgestelden, die zich op kasteelachtige wijze hebben afgezonderd en vervolgens aan de rest van de wereld buiten de eigen slotgracht steeds minder boodschap hebben.

Mensonterend
Gevangenissen worden intussen als ondernemingen gerund - wat in Amerika, met het oog op de winstgevendheid, regelmatig tot mensonterende toestanden leidt, in combinatie met de persoonlijke belangen van rechters die tevens aandeelhouder zijn en dus omwille van de eigen bankrekening geneigd blijken om winstgevend langdurig te straffen. Ons voorportaal?

De PVV is vast vóór omdat die onze gevangenissen nu toch al als een hotel beschouwen. Ik zou zeggen: laat enkele fractieleden eens een tijdje een Amerikaanse cel uitproberen. Afgaande op het eigen pleidooi voor minder Kamer¬leden heeft een deel hunner nu toch weinig omhanden, en de geachte afgevaardigden Brinkman en Lucassen horen er sowieso in thuis.

In het ancien régime waren ook in Europa de rechters voor hun inkomen mede afhankelijk van de boetes die ze uitdeelden: hetzelfde soort bonussysteem dat recent bij onze banken zoveel onheil heeft gebracht. Met de Verlichting en de Franse Revolutie is daaraan radicaal een einde gemaakt. Is het toeval dat in dat deel van het Westen waar Napoleon nooit greep op heeft kunnen krijgen, thans (weer) zulke wantoestanden bestaan?

Huurlegers
En dan is er tot slot nog de dreigende privatisering van de oorlog - zie
Blackwater indertijd in Irak. In het Westen houdt de moderne kiezer niet zo van duur krijgsgeweld en sneuvelen¬de soldaten, conform de aversie die al koning Frederik Wilhelm I van Pruisen begin achttiende eeuw tegen oorlog had: 'sintemahl eine gefährliche Sache womit behutsam umzugehen'.

Dat heeft er bij de Amerikanen al herhaaldelijk toe geleidt, dat de oorlog deels aan particuliere vechtbedrijven is uitbesteed. Met niet alleen het evidente risico dat je als regering je controle over de wijze van oorlogsvoering verliest terwijl je er tegelijk wel politiek op afgerekend wordt, maar ook dat zulke krijgsheren met hun huurlinglegers zelf politieke ambities gaan ontwikkelen, zoals dat ooit in de Dertigjarige Oorlog in Duitsland, en al tijdens de renaissance in Italië is gebeurd.

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/6178/Thomas-von-der-Dunk/article/detail/2853501/2011/08/18/Von-der-Dunk-De-sluipende-privatisering-van-de-staat.dhtml