Meestal werken plantenpreparaten net zo sterk als geneesmiddelen uit de farmaceutische industrie. Ze hebben bovendien een wisselwerking met elkaar. Bij ernstige ziektes, tijdens de zwangerschap en wanneer borstvoeding wordt gegeven, is het niet verstandig om plantenpreparaten of kruiden te gebruiken zonder deskundige begeleiding.
Calendulazalf
Eigenlijk zou iedereen moeten leren, zelf Calendulazalf te maken. Deze zalf is onmisbaar als huismiddel bij veel voorkomende problemen. 'Calendula officinalis' is de botanische naam voor de goudsbloem. In het Latijns staat 'Calenda' voor 'eerste van de maand' en 'officinalis' betekent 'uit de apotheek'. De goudsbloem is een eeuwenoud geneesmiddel. De eerste goudsbloemen verschijnen heel vroeg in het jaar, op een beschutte plek tegelijk met lentebloeiers, zoals tulpen en narcissen.
Goudsbloemen kunnen het hele jaar door gezaaid worden. Ze groeien op iedere grondsoort en houden van een zonnige plekje. Goudsbloemen telen kan eigenlijk niet mislukken. Ik laat ieder jaar een paar plantjes zaden vormen. De andere planten gebruik ik om steeds weer de bladeren te oogsten. Door deze werkwijze bloeien de planten meestal tot het gaat vriezen. Tot nu toe verwerkte ik de blaadjes altijd vers, maar nu droog ik ze ook voor een wintervoorraad.
Sinds twee jaar heb ik de ultieme basis voor allerlei zalfjes uitgevonden, namelijk niet-geraffineerde witte kokosolie van een goed merk. De kokosolie lijkt heel duur, 10 euro voor een klein potje, maar is het geld meer dan waard. De kokosolie is hard met kamertemperatuur en vloeibaar met lichaamstemperatuur. Ik doe wat kokosolie in een pan en zet die pan boven een pan met heet water. De kokosolie smelt vrij snel. Dan voeg ik goudsbloemen toe en roer het geheel een aantal minuten. De verhouding van goudsbloemen en kokosolie is niet belangrijk, ik meng de twee ingrediënten op gevoel. Als ik het gevoel heb, dat de werkzame stoffen in de kokosolie over zijn gegaan, zeef ik de olie.
Tegenwoordig maak ik grote hoeveelheden van de olie. Mijn Calendulaolie is namelijk ook geschikt om in te bakken. Goudsbloemen-blaadjes zijn gewoon eetbaar. Ik gebruik ze voor een leuke kleur en voor een iets pittigere smaak in diverse salades, ook pasta- en aardappelsalades. Ze kunnen ook gebruikt worden om te koken en te bakken. Vroeger werden de blaadjes gebruikt voor het kleuren van kaas en boter.
Bij gebrek aan kokosolie is het mogelijk, gewoon thee van goudsbloemen te trekken. Deze thee kan voor een kompres gebruikt worden bij allerlei huidaandoeningen, zoals slecht genezende wonden, zweren, luieruitslag, jeuk, schaafwonden, etterende wonden en zelfs zonnebrand. Bij ernstige brandwonden zou ik eerst koud-geslingerde honing gebruiken en beschikbaar hebben!
Citroenmelisse
Citroenmelisse is mijn persoonlijke lievelingskruid. In mijn tuin laat ik de citroenmelisse op diverse plekken groeien. Steeds, als ik met de andere planten in de buurt bezig ben, komt de heerlijk frisse geur van citroenmelisse vrij.
De botanisch naam van citroenmelisse is 'Melissa officinalis', dus ook een eeuwenoud kruid 'uit de apotheek'. 'Melissa' betekent in het Grieks 'bij' en 'officinalis' betekent 'uit de apotheek'. Citroenmelisse is inderdaad een fantastische bijenplant. Alleen daarom zouden we eigenlijk overal citroenmelisse moeten laten groeien. De verse blaadjes kunnen zowel voor geneeskrachtige toepassingen, als ook gewoon in de keuken gebruikt worden.
Citroenmelisse heeft een bloedverdunnende werking en is dus niet geschikt om in combinatie met bloedverdunnende medicijnen te gebruiken en zeker niet in de dagen voor een operatie. Verder is citroenmelisse een zacht werkend en veilig kruid. Kinderen vinden citroenmelisse-thee meestal erg lekker. Citroenmelisse is geschikt om thee te zetten en om de blaadjes in diverse salades en toetjes te verwerken. Koken en bakken met citroenmelisse is mogelijk, maar daarbij verliezen de blaadjes hun aroma grotendeels, net zoals bij het drogen van de blaadjes.
Citroenmelisse was een van de belangrijkste planten in kloostertuinen. Paracelsus (1493 ? 1541) noemde citroenmelisse een 'levenselixir'. Karel de Grote verordende het aanplanten van citroenmelisse op al zijn domeinen. In 1611 werd door de Karmelieten in Parijs het 'melissewater' samengesteld voor een goede werking op de spijsvertering en het ontspannende effect. In Duitsland bestaat sinds 1826 het meest succesvolle geneesmiddel aller tijden: 'Klosterfrau Melissengeist', oorspronkelijk samengesteld door de non 'Maria Clementine Martin Klosterfrau'.
Het recept is nog steeds geheim, het is wel duidelijk, dat 'Melissa officinalis' het hoofdbestanddeel van het geneesmiddel is. Het bedrijf Klosterfrau noemt het geneesmiddel een 'rots in de branding' tegen allerlei klachten, zoals onrust, slaapproblemen, hart- en vaatziektes, verkoudheid en als algemeen versterkend middel. Volgens informatie van het bedrijf heeft een derde van alle huishoudingen dit geneesmiddel in de huisapotheek staan.
Johannesolie
Johannesolie, ook Sint-Jansolie genoemd, wordt uit de bloemen van het Sint-Janskruid geproduceerd. De botanische naam van het kruid is Hypericum perforatum. Waarschijnlijk is de naam afgeleid uit de Griekse woorden 'hyper' = boven, machtiger en 'eikon of ikon' = beeld, geestverschijning. 'Perforatum' betekent 'doorboord' - dit is zichtbaar, als de bladeren tegen het licht gehouden worden.
Johannesolie is hoofdzakelijk als natuurlijk anti-antidepressivum bekend, hoewel de ervaringen van gebruikers met een depressie verschillen. Bij sommige mensen werkt het genezend, sommige mensen voelen geen enkele verbetering. De inname van Johannesolie is niet zonder risico, het lichaam reageert er met lichtgevoeligheid op.
De naam van het Sint-Janskruid stamt van het Sint-Jansfeest op 24 juni. De kerken voerden een strijd tegen heidense feesten, maar konden een aantal feesten niet uitbannen. Met name het feest rond de zomer-zonnewende was diep in de traditie van het volk verankerd. Dus voerde de kerk nieuwe feesten in op naamdagen van heiligen uit de kerkgeschiedenis. De naamdag van Johannes de Doper was 24 juni. Dit werd het datum van het Sint-Jansfeest, een vervanging van het feest rond de zomer-zonnewende.
Meestal staat het Sint-Janskruid op dat moment volop in bloei. De bloemen bevatten twee kleurstoffen, een gele kleurstof en een verborgen rode kleurstof. Als de bloembladeren tegen het licht gehouden worden, zijn veel kleine gaatjes te zien. Dat zijn de olieklieren. Ik gebruik voor mijn Johannesolie alleen de bloemen en pluk ze heel voorzichtig. De werkzame stof, Hypericine, kan namelijk bij mensen en dieren jeuk en blaren veroorzaken.
De productie van Johannesolie is eenvoudig, maar duurt wel een aantal weken. Ik gebruik maar twee ingrediënten, namelijk de verse bloemen van het Sint-Janskruid en koudgeperste zonnebloemolie. Ik doe de bloemen en de olie in een doorzichtige glazen pot en zet ze op een warme plek in de zon. Na een aantal dagen begint een magisch proces. De verborgen rode kleurstof wordt in de olie zichtbaar, de olie begint licht rood te worden. Ik zeef het mengsel na ongeveer een week en voeg nieuwe bloemen toe.
Deze procedure herhaal ik gedurende een aantal weken, totdat de olie een dieprode kleur heeft. Daarna zeef ik alle plantenresten eruit en vul de olie in kleine bruine flesjes. Dit soort flesjes zijn heel goedkoop in een apotheek verkrijgbaar. Ik bewaar de olie op een donkere en koele plek, anders kan de olie ranzig worden. Sommige mensen gebruiken ook olijfolie als basis voor Johannesolie. Ik vind de combinatie niet prettig. Zonnebloemolie is volgens mij de juiste combinatie omdat zonnebloemolie ook een genezende werking op de huid heeft.
Mijn favoriete toepassing voor Johannesolie is als massageolie voor de voeten in de winter. Dit weet ik pas sinds verleden jaar, het was een tip van een bevriende kruidenliefhebster. Verleden winter had ik voor de eerste keer geen koude voeten, heerlijk is dat! In de fytotherapie wordt Johannesolie ook voor het behandelen van brandwonden gebruikt. Mijn ervaring is, dat goede honing net zo goed en misschien wel beter werkt!
Leuke blog heb je. Wist je wel dat een olie gemaakt met marjolein nog beter werkt voor koude voeten? Marjolein is erg verwarmend.
BeantwoordenVerwijderen